Đời Không Đáng Buồn 5

Đã chẳng thể uốn cong ngòi bút,
Lại bởi vì còn chút lương tâm.
Thế nên muốn sống âm thầm,
Miệng không định nói, ngậm câm chẳng đành.
Tai sớm tối đã thành thông lệ,
Không tiếng giun, tiếng dế kêu trăng.
Chỉ nghe tiếng kẻng hung hăng,
Định giờ thức, ngủ, giờ ăn, giờ làm.
Cùng sông núi Bắc, Nam cách trở,
Nhớ ngày xưa hớn hở năm châu.
Sớm còn tuyết trắng trời Âu,
Chiều thôi nắng cháy địa đầu Nam Phi.
Chim ngại bay hay vì thiếu gió,
Người có chân, chịu bó chân ngồi ?
Đọc thơ lòng những bồi hồi,
Sông Bồn (1) núi Nghệ (2) Ông, tôi cùng buồn !
Nếu xét kỹ cội nguồn tâm sự,
Ông với tôi tình tự khác nhau.
Tuổi Ông tóc chớm ngả mầu, (3)
Còn tôi sương bạc mái đầu hoa râm.

(1) Sông Bồn gần chốn cát lầm (Tỳ Bà Hành)
(2) Núi Nghệ: vùng núi trong tỉnh Nghệ An.
(3) Lúc này Bạch Cư Dị mới 45 tuổi, tác giả gần 60.


Tuổi tuy khác nhưng tâm lại một,
Khờ là ta, dại dột là ta.
Ngây thơ từ trẻ đến già,
Lúc nào cũng cứ thiết tha, chân thành.
Nhờ bùn rác, cành xanh, quả mật,
Thiếu núi sông trời đất vô duyên.
Không trong cảnh ngộ đảo điên,
Biết ai hào kiệt, ai hiền, ai ngu ?
Lời thơ ấy ngàn thu còn mãi,
Cũng gọi là món lãi nhân sinh.
Thương Ông ai sẽ thương mình ?
Bên trời lận đận, mối tình oái oăm !
Muốn hú vía hỏi thăm người cổ,
Ta là ai ? Ai đó là ta ?
Canh khuya vắng tiếng tỳ bà,
Mênh mông dằng dặc bao la đất trời !
Định mở miệng nghẹn lời chẳng nói,
Nói với ai ? bụng đói tay run.
Hỡi ơi ! Mực cạn, bút cùn,
Văn chương nếu rẻ như bùn đã may !
Vốn chẳng sợ chất cay vị đắng,
Thì nắng mưa, mưa nắng sự thường.
Ông làm nổi giá Thịnh Đường,
Liệu tôi góp với văn chương được gì ?