Đời Không Đáng Buồn 6

Lúc thì bị khinh khi đày đọa,
Khi thì nghe đe dọa, dày vò.
Lo từ việc nhở, việc to,
Gấp chăn, phơi gối để tô lấy phần.
Lo sao để đừng nhầm, đừng lẫn,
Đừng nhớ, quên, lơ đãng như xưa.
Văn chương, nghệ thuật đều thừa,
Thẻ đường, thìa bột mới vừa lòng nhau.
Chẳng cần biết niềm đau tâm thức,
Chẳng cần bàn đạo đức phải chăng.
Chỉ còn biết tới miếng ăn,
Chỉ còn sót lại bản năng tự tồn !
Tôi riêng bảo : muốn khôn, hãy dại,
Lỗi tại ai ? Lỗi tại chính mình.
Trùng khơi thả sức cá kình,
Chuồng con hổ báo cũng thành hươu nai.
Ông buồn nỗi không ai bầu bạn,
Gặp tri âm dốc cạn nguồn cơn.
Bao nhiêu mừng rỡ tủi hờn,
Tiếng tỳ hoặc mắc nợ ơn thi hào ?

Tôi bằng hữu ra vào đông đúc,
Lại thua Ông một khúc tỳ-bà.
Tóc bù, mắt sáng lũ ta,
Niềm tin hừng hực bao la đất trời.
Mặc ruồi nhặng lả lơi trước mắt,
Vào lò than rõ sắt, rõ chì.
Ung dung lúc đứng, lúc đi,
Thăng trầm thì có đáng gì quan tâm ?
Chốn cát bụi trót lầm phải tỉnh,
Sát hại nhau vì đỉnh, vì chung.
Trải qua một cuộc tranh hùng,
Ba mươi năm đã vô cùng thảm thương !
Tôi chợt nhớ đời Đường, Đỗ Phủ
Bài Thạch-hào (1) nhắn nhủ gì ta ?
Gẫm từ gây chuyện can qua,
Hại chung khắp cả muôn nhà, lợi ai ?

(1) Thạch-hào-lại, thơ Đỗ Phủ.

Đời sao lại mỉa mai đến thế,
Xô người thơ vào kế đao binh ?
Mà thôi, thành bại, nhục vinh,
Chờ xem công luận phẩm bình mai sau.
Ông vẫn đau cái đau đẩu mễ, (1)
Tôi muốn quên, hồ dễ quên cho !
Ở tù mới quý tự do,
Nếu chưa biết đói, khi no chẳng mừng.
Đã như thế thì đừng than thở,
Tìm đâu xa ? Hay dở nơi mình.
Mùa xuân nằm giữa đất Vinh,
Đọc Ông cảm mối thâm tình chứa chan.

(1) Vị đẩu mễ triết yêu (vì đấu gạo gẫy lưng).
Ý nói vì miếng cơm, manh áo phải chịu làm quan để mất tự do.